Witamina K2, należąca do grupy menachinonów, w ostatnich latach stała się przedmiotem intensywnych badań w kontekście zdrowia kości i układu sercowo-naczyniowego. W odróżnieniu od witaminy K1, tradycyjnie związanej z procesami krzepnięcia krwi, K2 odgrywa kluczową rolę w regulacji gospodarki wapniowej, wpływając zarówno na mineralizację kości, jak i na procesy zapobiegania zwapnieniom naczyń. Coraz więcej dowodów wskazuje, że witamina K2, zwłaszcza w synergii z witaminą D3, może stanowić istotny element profilaktyki i leczenia chorób przewlekłych, takich jak osteoporoza czy miażdżyca.
Najbardziej aktualne dowody naukowe podkreślają znaczenie witaminy K2 dla zdrowia kości i układu krążenia. Coraz więcej miejsca poświęca się także najnowszym zaleceniom klinicznym i normom żywieniowym związanym z jej spożyciem.
Witamina K2 (menachinony, MK-n) to grupa związków różniących się długością łańcucha izoprenoidowego. Najczęściej badane są MK-4 i MK-7, wykazujące najwyższą biodostępność i aktywność biologiczną. Naturalnymi źródłami K2 są m.in. produkty fermentowane (np. natto, sery dojrzewające), a także niektóre mięsa i jaja.
Podstawowe działanie witaminy K2 związane jest z aktywacją białek zależnych od karboksylacji, w tym osteokalcyny (OC) i białka macierzy Gla (MGP). Osteokalcyna odpowiada za wbudowywanie wapnia do macierzy kostnej, natomiast MGP chroni przed odkładaniem się wapnia w ścianach naczyń.
Badania kohortowe oraz randomizowane badania kliniczne wskazują, że suplementacja K2 redukuje ryzyko złamań osteoporotycznych. W aktualizacji wytycznych Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego podkreślono znaczenie witaminy K2 jako czynnika wspierającego farmakoterapię osteoporozy. Wykazano, że synergiczne stosowanie witaminy D3 i K2 sprzyja prawidłowej mineralizacji kości, zapobiegając jednocześnie niepożądanemu odkładaniu wapnia w tkankach miękkich.
W „Normach żywienia dla populacji Polski” z 2025 roku (NIZP PZH) wskazano, że zapotrzebowanie na witaminę K2 różni się w zależności od wieku, płci i stanu fizjologicznego (ciąża, laktacja). Zwrócono uwagę na konieczność większego spożycia K2 w populacji osób starszych, u których ryzyko osteoporozy jest szczególnie wysokie.
| Grupa wiekowa | Zalecane spożycie K2 [µg/dzień] |
| Dorośli (19–64 lata) | 75–90 |
| >65 r.ż. | 90–120 |
| Kobiety w ciąży | 90 |
| Kobiety karmiące | 100 |
Zwapnienie naczyń to proces patologiczny, w którym dochodzi do odkładania wapnia w ścianach tętnic, prowadząc do sztywności naczyń i wzrostu ryzyka sercowo-naczyniowego. Witamina K2, aktywując MGP, hamuje ten proces. W pracy Bieniasa podkreślono, że suplementacja K2 zmniejsza progresję zwapnienia naczyń u pacjentów z chorobami sercowo-naczyniowymi, szczególnie w połączeniu z witaminą D3.
Najnowsze metaanalizy wskazują na istotny związek pomiędzy wyższym spożyciem K2 a mniejszym ryzykiem incydentów sercowo-naczyniowych, takich jak zawał serca czy udar mózgu. Co istotne, efekt ten nie jest obserwowany przy suplementacji witaminą K1, co potwierdza specyficzną rolę K2.
Witamina D3 zwiększa wchłanianie wapnia z przewodu pokarmowego, natomiast K2 kieruje wapń do kości i zapobiega jego odkładaniu w naczyniach. Ich równoczesne stosowanie wykazuje efekt synergistyczny. Brak K2 przy wysokiej suplementacji D3 może prowadzić do niekorzystnej kalcyfikacji naczyń.
W badaniach konferencyjnych i monograficznych z 2022 roku wskazano potencjał terapeutyczny K2 nie tylko w osteoporozie i miażdżycy, ale również w prewencji cukrzycy typu 2 oraz chorób neurodegeneracyjnych. Choć dowody są wciąż wstępne, kierunki badań sugerują szerokie możliwości zastosowania K2 jako elementu terapii wspomagającej.
Witamina K2 stanowi kluczowy czynnik w regulacji gospodarki wapniowej organizmu. Najnowsze dowody naukowe wskazują na jej istotną rolę zarówno w prewencji i leczeniu osteoporozy, jak i w ochronie układu krążenia przed zwapnieniami. Aktualne normy żywieniowe rekomendują zwiększoną podaż K2 w grupach ryzyka, a synergiczne stosowanie z witaminą D3 wydaje się szczególnie korzystne. Perspektywy badań otwierają możliwość rozszerzenia zastosowań K2 na inne choroby przewlekłe, jednak konieczne są dalsze randomizowane badania kliniczne dla potwierdzenia tych hipotez.
